ลักษณวงศ์

"ลักษณวงศ์" ของท่านกวีเอกสุนทรภู่  สมัยรัชกาลที่ 3 วรรณคดีเรื่องนี้มีมาแต่โบราณ  สุนทรภู่ได้นำมาแต่งใหม่เพื่อรักษาไว้มิให้ สูญหาย   "ลักษณวงศ์"  เป็นนิทานคำกลอนของท่านกวีเอกสุนทรภู่ เป็น เรื่องจักร ๆ วงศ์ ๆ ที่คนในสมัยก่อนนิยมเล่าให้ลูกหลานฟัง ตัวละครมีทั้ง มนุษย์ ยักษ์ ฤาษี พิทยาธร กินรี ม้าวิเศษ และอื่นๆ อีกมากมาย ที่ช่วยเสริม สร้างจินตนาการได้เป็นอย่างดี เป็นหนึ่งในห้าเรื่องของนิทานที่ท่านสุนทรภู่ได้แต่งไว้  ได้แก่ โคบุตร พระอภัยมณี  พระไชยสุริยา  ลักษณวงศ์  และสิงหไตรภพ  เรื่องลักษณวงศ์นี้  ท่านได้แต่งไว้ตั้งแต่ต้นสมัยรัชกาลที่ 2  แล้วมาแต่งต่อ ในสมัยรัชกาลที่ 3  ความยาวถึง  9  เล่มสมุดไทย  (เป็นสำนวนที่ผู้อื่น แต่งต่ออีก 30 เล่ม)  นับว่าเป็นเรื่องยาวเรื่องหนึ่ง  รองจากพระอภัยมณี และสิงหไตรภพ ในสมัยรัชกาลที่ 3 สุนทรภู่แต่งเรื่องลักษณวงศ์ต่อเมื่อคราวตกยาก หลังจากพระองค์เจ้าลักขณานุคุณสิ้นพระชนม์ และสุนทรภู่สึกจากพระครั้งแรกแล้ว หลังจากนั้นมีผู้อื่นแต่งเรื่องลักษณวงศ์ต่อไปอีก  เป็นกลอนสุภาพอีก 7 เล่ม สมุดไทย  แล้วต่อด้วยบทละครอีก 23 เล่มสมุดไทย รวมเป็น 39 เล่มสมุดไทย แต่สำนวนกลอนในตอนหลังเทียบกับสุนทรภู่ไม่ได้เลย ทำให้สันนิษฐานได้ ว่าไม่ใช่ของสุนทรภู่ เรื่องย่อ "ลักษณวงศ์" เป็นเรื่องของลักษณวงศ์ กษัตริย์หนุ่มรูปงามผู้รวยรัก พระโอรสของท้าว พรหมทัต กษัตริย์ผู้เห็นกงจักรเป็นดอกบัว และนางสุวรรณอำภา แม่ผู้มีแต่ให้ ครั้งหนึ่งทั้งสามได้ออกประพาสป่า ขณะที่ทั้งสามกำลังบรรทมอยู่นั้น มี นางยักษ์ตนหนึ่งมาพบท้าวพรหมทัตและเกิดหลงรัก จึงแปลงตนเป็นสาวงาม ทำให้ท้าวพรหมทัตหลงใหล ต่อมานางยักษ์ได้ยุให้ท้าวพรหมทัตสั่งให้ประหารนางสุวรรณอำภาและ ลักษณวงศ์  แต่พระอินทร์มาดลใจเพชรฆาตให้สงสารจึงปล่อยตัวทั้งสอง ไว้ในป่า  ทำให้ยากลำบาก ต่อจากนั้น  ลักษณวงศ์ได้นางทิพเกสร นางผู้ถือกำเนิดจากดอกบัว เป็น ชายา มหิงสาวิชาธรลักนางไป  เทวดามาช่วย  นางปลอมตัวเป็นพราหมณ์ตามหาลักษณวงศ์ ลักษณวงศ์ออกตามหาทิพเกสรได้นางยี่สุ่นเป็นชายา พรานป่าพาพราหมณ์ทิพเกสรมาถวายลักษณวงศ์  ยี่สุ่นหึงจึงออกอุบาย ให้ลักษณวงศ์ประหารนาง  ลักษณวงศ์ไม่รู้ความ  เกรงว่าพราหมณ์จะล่วง เกินชายาของตน  จึงทรมานพราหมณ์และให้นำไปประหาร  ก่อนประหาร ทิพเกสรประสูติพระโอรส  และเมื่อเพชฌฆาตเงื้อดาบฟันลงไปนางได้กลาย ร่างเป็นหญิงและขาดใจตายลงไป  ลักษณวงศ์เสียใจมาก  ได้จัดพิธีศพ อย่างยิ่งใหญ่ โอรสทั้ง 9  ของลักษณวงศ์ 1. โอรสกับนางทิพเกสร ชื่อ เกสรสุริยวงค์ 2. โอรสกับนางกินนร  ชื่อ  รัตนกำพล  สุรัศวดี  คงคา  ดิษฐะกุมาร และ      สุวรรณ์วงศ์ 3. โอรสกับนางยี่สุ่นสุมาลี ชื่อ วงศ์สุมาลี 4. โอรสกับนางสร้อยศะศิธร ชื่อ มณีสุริยา 5.  โอรสกับนางบุบผา ชื่อ มาลาสุริยวงศ์ สำหรับ สมุดไทย  "ลักษณวงศ์" ทั้ง 2  เล่มใหญ่ ที่ผมได้เก็บสะสมมานี้ เป็นสิ่งที่ได้สะสมกันมาหลายชั่วอายุคนแล้ว  เป็นสมุดไทยขาว   ผมได้ ถ่ายภาพมาให้ชมกันเป็นบางหน้า  เพื่อให้เห็นสภาพที่เป็นจริงตัวสะกด การันต์ที่ใช้  ซึ่งน่าสนใจและน่าศึกษาค้นคว้าต่อไป (ถ้าต้องการให้ภาพใหญ่ขึ้น กรุณาคลิกที่เมนู  View >  Zoom > Zoom in หลาย ๆ ครั้ง  ตามต้องการ) พร้อมกันนี้  ผมได้ถ่ายภาพบางหน้า  จากหนังสือ "ลักษณวงศ์ อิเหนา รามเกียรติ์"   ซึ่งสำนักพิมพ์ บันดาลสาส์น ได้ให้ความสนใจจัดพิมพ์ เผยแพร่เป็นเรื่องย่อฉบับร้อยแก้ว  นานมาแล้ว   นับได้ว่า  เป็นนิทานที่คนในสมัยก่อนได้ให้ความสนใจมาก และอ่านกัน แพร่หลาย   เป็นนิทานที่มีคุณค่ามาก ทั้งในด้านวิถีชีวิต  ความเชื่อของคน ในสมัยก่อน  คติสอนใจในเรื่องความกตัญญู  การช่วยเหลือเอื้อเฟื้อ จุนเจือกัน และความซื่อสัตย์สุจริต  เป็นต้น  ซึ่งสามารถนำไปประยุกต์ใช้ ได้เป็นอย่างดีในปัจจุบัน